Podczas tegorocznego sezonu wykopaliskowego ponownie zajęliśmy się przybliżaniem archeologii i innych nauk mieszkańcom dwóch gmin, na terenie których działaliśmy: Świętajno oraz Piecki. Na wykopie odwiedziło nas wielu gości! Naszym głównym wyzwaniem w tym roku stały się jednak wydarzenia, które przygotowaliśmy dla mieszkańców w ramach projektu „Jestem stąd – działania edukacyjne i kulturalne promujące różnorodność dziedzictwa regionu Mazur”.
Przygotowania rozpoczęliśmy jeszcze w marcu – wtedy przyjechaliśmy do Piecek, aby przeprowadzić wywiady z mieszkańcami na temat ich wspomnień, lokalnych legend i historii ich okolicy. W lipcu udało nam się sfinalizować to działanie – pod okiem etnologa Katarzyny Turczyn powstał projekt wystawy „Jestem stąd” prezentujący wyniki tych rozmów. 21 lipca w Gminnym Ośrodku Kultury Sportu i Rekreacji „Pegaz” podczas uroczystego otwarcia można było przeczytać o ciekawostkach i lokalnych historiach, m.in. o czarnym dębie, który ponoć ukrywały w depozytach mazurskie rodziny, o zamkach, które zapadły się w wody jezior i o mniejszościach etnicznych zamieszkujących okolice Piecek. W otwarciu wzięły udział także osoby, które w marcu udzieliły wywiadów. Zarówno my, jak i goście jesteśmy zgodni, że wystawa to wstęp do dalszego zbierania historii w Pieckach – aby wydobyć i zanotować jak najwięcej fascynujących opowieści :).
„Jestem stąd” to nie jedyna wystawa, jaką otworzyliśmy tego lata. W Ośrodku Edukacji Przyrodniczo-Kulturowej Mazurskiego Parku Krajobrazowego w Krutyni po raz pierwszy przedstawiliśmy zabytki z naszych wykopalisk oraz inne, pochodzące z mazurskiej ziemi. Wystawa „Bałtowie – nieznana historia mazurskiej ziemi” to pięć gablot prezentujących zarys dziejów Bałtów – gospodarzy terenów nad Wielkimi Jeziorami, od wczesnej epoki żelaza aż po średniowiecze, gdy podbici przez Zakon Krzyżacki ulegli eksterminacji i asymilacji. Jedna z gablot prezentuje zabytki związane z oporządzeniem jeźdźca. Konie u Bałtów odgrywały ważną rolę, stąd poświęcono im niektóre z zagadnień na wystawie. Nad całością koncepcji czuwała archeolog Iwona Lewoc, która 19 lipca zainaugurowała całe wydarzenie.
Aby lepiej przedstawić gościom dzieje ludności bałtyjskiej, powstał folder, który obrazowo przedstawia zarys ich historii poznanej dzięki źródłom archeologicznym. Można go bezpłatnie pobrać podczas zwiedzania. Wystawa jest czynna do 15 października.
20 lipca natomiast rozegraliśmy Turniej Gier Dawnych w Szkole Podstawowej w Nawiadach. Zagraliśmy zarówno w gry znane od wieków – jak młynek, pliszki, lis i gęsi czy hnefatafl – jak i te, które nie tak dawno królowały bądź nadal królują na podwórkach – jak ciupa lub przeciąganie liny . Uczestnicy mieli także okazję sprawdzić swoje umiejętności w zakresie strategii w autorskiej grze wymyślonej przez Ulę Sroczyńską z naszej Fundacji :). Nawiązuje ona do historii walk plemion bałtyjskich. Laureaci poszczególnych rozgrywek odebrali nagrody oraz pamiątkowe dyplomy.
Największym wydarzeniem tego lata był jednak dla nas niewątpliwie Dzień Nauki „Kalejdoskop”, który zorganizowaliśmy 13 lipca w Spychowie, jako imprezę towarzyszącą do dorocznego „Powrotu Juranda” Stowarzyszenia Przyjazne Spychowo. Stworzyliśmy kilkanaście stanowisk edukacyjnych, na których można było nie tylko obejrzeć zabytki z wykopalisk, wziąć w rękę rekonstrukcje, zobaczyć, jak wyglądają artefakty w momencie odkrywania ich w ziemi przez archeologów, ale i samodzielnie spróbować rozpoznać zwierzęce kości, skleić rozbite naczynie oraz wziąć udział w poszukiwaniach przy pomocy wykrywaczy metali w specjalnej piaskownicy. Stanowiska obsługiwane były przez edukatorów przebranych w rekonstrukcje strojów bałtyjskich sprzed wieków, aby zwiedzający mogli jeszcze lepiej zrozumieć i wczuć się w historię mazurskiej ziemi.
Dzień Nauki to jednak nie tylko archeologia. Staraliśmy się, jak w tytułowym kalejdoskopie, przedstawić różnorodność i pokazać, że edukacja wcale nie oznacza nudy. Na naszych stanowiskach można było się dowiedzieć, jak działają nasze oczy i poznać tajemnice luster, sprawdzić, jak oszukać mózg za pomocą sztuki iluzji, a nawet wziąć udział w wybuchowych eksperymentach, jakich nie powstydziliby się dawni alchemicy. Nie zabrakło nauk przyrodniczych reprezentowanych przez Nadleśnictwo Spychowo oraz Mazurski Park Krajobrazowy. Podczas „Kalejdoskopu” można było też rozwinąć swoje umiejętności artystyczne m.in. poprzez pomoc przy tworzeniu scenografii, która została następnie wykorzystana podczas spektaklu teatralnego. Na scenie zagościł także niesamowity pokaz iluzjonistyczny, który przeniósł nas w świat magii. Tymczasem tuż obok kolejni zwiedzający zabierani byli przez naszego edukatora Michała do świata technologii zakładając okulary VR oraz obserwując loty dronem.
Usłyszeliśmy wiele dobrych słów na temat naszego Dnia Nauki. Udało nam się stworzyć nową propozycję dla osób towarzyszących Jurandowi w jego powrocie do Spychowa :). Mamy nadzieję, że uczestnicy bawili się równie dobrze jak my! Już mamy pomysły na nowe pokazy w przyszłości :).
Pragniemy w tym miejscu podziękować wszystkim, bez których te wydarzenia by się nie odbyły: naszemu partnerowi, czyli Fundacji PZU, z której środków współfinansowany jest projekt, partnerom lokalnym – Mazurskiemu Parkowi Krajobrazowemu i Nadleśnictwu Spychowo, za pomoc w organizacji wydarzeń, transporcie, wszystkie dobre rady, udostępnienie przestrzeni, namiotów, stołów i zorganizowanie wspaniałych stanowisk na Dniu Nauki, Gminnemu Ośrodkowi Kultury Sportu i Rekreacji „Pegaz” w Pieckach i jego przemiłym pracownikom za współorganizowanie wystawy, pani sołtys Piecek Justynie Bzurze-Niksie za otwartość i pomoc w poszukiwaniu osób gotowych do podzielenia się swoją historią, Stowarzyszeniu Przyjazne Spychowo za możliwość współtworzenia nowego wydarzenia, dzielenie się doświadczeniem i wszelką pomoc organizacyjną, Stowarzyszeniu Twórców i Orędowników Kultury „Anima” za współpracę i przygotowanie niezwykłego przedstawienia podczas Dnia Nauki, Heweliuszom Nauki i iluzjoniście Filipowi Piestrzeniewiczowi za ich pokazy i warsztaty, pod wrażeniem których ciągle pozostajemy, Muzeum im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Kętrzynie za wypożyczenie gablot na wystawę w Krutyni, Szkole Podstawowej w Nawiadach za możliwość zorganizowania Turnieju Gier w ich przestrzeni oraz Dianie Stunzie za wszelką pomoc organizacyjną, Instytutowi Archeologii UW i Państwowemu Muzeum Archeologicznemu za wypożyczenie zabytków i kopii na wystawę, aby w pełni ukazać przekrój historii Bałtów na Mazurach, a także Drukarni Kolumb z Chorzowa za ekspresowe przygotowywanie i wysyłanie naszych materiałów do druku.
Ogromne podziękowania należą się również tym wszystkim, którzy zaufali nam i wpłacili pieniądze na nasz projekt w serwisie zrzutka.pl – wszyscy jesteście współtwórcami tych wydarzeń.
Na Mazury wracamy już jesienią – tym razem do szkół! Dla uczniów gmin Świętajno i Piecki mamy przygotowaną niezwykłą grę historyczną – szczegółów wypatrujcie wkrótce na naszych stronach 🙂
