W rok 2020 weszliśmy z wieloma pomysłami i wizjami działań naukowych i edukacyjnych. Okazał się pełen wyzwań i zmian… A kończymy go dumni z osiągniętych celów i z planami na przyszłość pomimo trudnych okoliczności.
Szczęśliwie badania archeologiczne odbyły się według harmonogramu, projekt edukacyjny częściowo przesunął się na nowy rok 2021. Pandemia zmusiła wielu do przejścia na “tryb zdalny” nas także, ale dzięki temu rozwinęliśmy projekty online. 😊
Początek roku
Nowy rok rozpoczęliśmy kontynuując opracowywanie ceramiki, konserwację zabytków metalowych z cmentarzyska w Wólce Prusinowskiej oraz planując i przygotowując nadchodzące wykopaliska (sezon 4).
Wiosna
W marcu na zaproszenie Studenckiego Koła Naukowe Archeologii Pradziejowej UW gościliśmy z wykładem w naszej Alma Mater, czyli Instytucie Archeologii UW. Kamil opowiadał o badaniach cmentarzyska w Wólce Prusinowskiej oraz działaniach Fundacji na Mazurach i było to ostatnie spotkanie na żywo aż do maja…
Wiosną przenieśliśmy nasze zajęcia “Klątwa czy biologia?” do sieci publikując na facebookowym fanpage’u Terry cykliczne posty z ciekawostkami wyciągniętymi z … historii medycyny!
Podczas ogólnopolskiej kwarantanny zajęliśmy się uzupełnianiem kolekcji dydaktycznej, aby nasze zajęcia były jeszcze ciekawsze! Przygotowaliśmy także grę archeo-memory dla dzieci (i rodziców 😉, do samodzielnego wydrukowania).
Kwiecień zaowocował nowym projektem internetowym pt. “Pandemczne Bajania”. Na naszym kanale Youtube rozpoczęliśmy cykl filmików z pogranicza historii, legend️, baśni i gawęd z różnych zakątków Polski, choć nie tylko… Zakończyliśmy go w lipcu filmem “Górskie opowieści”.
Tegoroczny Piknik Naukowy z uwagi na sytuację, przeniósł się do przestrzeni wirtualnej. Wzięliśmy w nim udział przygotowując specjalny materiał wideo prosto z lasu! Kamil opowiada w nim o mamutach oraz innej megafaunie epoki lodowcowej – “Nie tylko mamuty, klimat i martwe zwierzęta”.
W maju, gdy rozpoczęło się powolne wychodzenie z kwarantanny ruszyliśmy (w końcu!) na badania powierzchniowe. Tradycyjnie towarzyszyli nam przedstawiciele Warmińsko-Mazurskiego Stowarzyszenia Historyczno-Kolekcjonerskiego. Wyjazd okazał się bardzo owocny. Nawiązaliśmy nową, bardzo ciekawą współpracę. Mieliśmy też czas na omówienie planów, które ciągle powstają w naszych głowach…
Lato
Pod koniec czerwca wyruszyliśmy na Mazury, by rozpocząć 4. sezon wykopalisk w Wólce Prusinowskiej. Wszyscy czekaliśmy na ten czas z niecierpliwością i zapałem 😊 Przez trzy tygodnie odkrywaliśmy kolejne fragmenty cmentarzyska poznając jego tajemnice. Na naszej stronie możecie przeczytać dokładne podsumowanie tegorocznych badań. Tu zaznaczymy tylko, że arcyciekawym odkryciem okazały się wydobyte w całości naczynia oraz zachowana częściowo popielnica zawierająca miniaturowe paciorki szklane.
Badania prowadziliśmy także pod wodą i w powietrzu. Nasi dzielni nurkowie Ania i Bartek skanowali dna jezior Nawiadzkiego i Mojtyńskiego, a potem nurkując sprawdzali odkryte anomalie. Mając na wyposażeniu dron (i uprawnienia pilota 😉) robili też zdjęcia lotnicze rejonu obu jezior i cmentarzyska.
Podczas wykopalisk odbyły się kolejne powierzchniówki, które zakończyliśmy sukcesem! Udało nam się odnaleźć cmentarzysko w Macharach znane pod archiwalną nazwą Macharen. Badane było przez Adalberta Bezzenbergera (1902) i Emila Hollacka (1903–1904). Datowane jest na okres wpływów rzymskich (początek n.e. a IV w.) i okres wędrówek ludów (IV a VI w.). Wiązane jest z ludnością kultury bogaczewskiej i grupy olsztyńskiej.
Na wykopie odwiedziła nas też ekipa filmową z ASP! 😀 Dzielnie wspierała nas na wykopie i podglądała zza obiektywów nasze działania. Artystyczna wizja archeologii jest w trakcie postprodukcji. To kluczowy dla filmu i żmudny proces, więc trzymamy kciuki i cierpliwie czekamy na efekt końcowy. 😉
Poza pracą na wykopie zajmowaliśmy się też sferą edukacyjną. 11 lipca odbył się w Spychowie kolejny „Powrót Juranda”. W tym roku mniej huczny, ale nadal pełny wrażeń 😊 Mieliśmy tam swoje stoisko. Chętni mogli zbudować własny zamek 😀, posłuchać o wykopaliskach i obejrzeć naszą kolekcję dydaktyczną.
Z kolei 20 lipca odbył się Piknik Rodzinny “Archeoprzygoda” w Augustowie. Wraz z Muzeum Ziemi Augustowskiej i Miejskim Domem Kultury przygotowaliśmy dla dzieci szereg atrakcji od lepienia garnków po odkrywanie tajników pracy archeologa i rozpalania ognia.
Kilka dni później byliśmy w Pieckach na Festynie Kwiatowym, gdzie uczyliśmy tkania na bardku, opowiadaliśmy o roślinach leczniczych i pokazywaliśmy rekonstrukcje bałtyjskich i słowiańskich zabytków.
W sierpniu ruszył projekt “Puszcza jaćwieska” będący pierwszym etapem badań zespołu z Instytutu Archeologii UW, Pomorskiej Grupy Eksploracyjnej Venedi, Fundacji Terra Desolata, Fundacji Ab Terra oraz Muzeum Ziemi Augustowskiej. Odbyły się badania powierzchniowe oraz sondażowe na nowoodkrytych nekropolach. Wczesnośredniowieczna Jaćwież otworzyła przed zespołem drzwi do swoich tajemnic zachwycając i zaskakując 😊 Więcej o projekcie przeczytacie na FB -> Terra Desolata – archeologia i edukacja oraz Pomorska Grupa Eksploracyjna Venedi. Projekt patronatem objął kwartalnik Archeologia Żywa (Dziękujemy!).
Także w sierpniu odwiedziliśmy nasze zaprzyjaźnione stanowisko w Czerwonym Dworze, gdzie większość z nas zaczynała przygodę z wykopem i zrodził się pomysł przeprowadzenia własnych wykopalisk. Niestety tylko na chwilę, bo zaplanowane czerwonodworskie wykopaliska z powodu obostrzeń epidemicznych nie odbyły się.
Dwa sierpniowe weekendy spędziliśmy na Pruszkowskim Festiwalu Archeologicznym ARTEfakty organizowanym przez Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego. Graliśmy z chętnymi w dawne gry planszowe i opowiadaliśmy o znaleziskach i rekonstrukcjach z naszej kolekcji dydaktycznej. Więcej przeczytacie o tym wydarzeniu tutaj.
Jesień
We wrześniu odbył się kolejny Piknik Naukowy „Niezapominajki” w Garncarskiej Wiosce (Kamionka koło Nidzicy). Opowiadaliśmy tam gościom o kościach zwierząt (archeozoologii), zabytkach odkrywanych na wykopaliskach oraz graliśmy w dawne gry planszowe.
Z kolei w Ciechanowie wzięliśmy udział w Pikniku Naukowym, na którym zaprezentowaliśmy dwa wykłady: „Klątwa czy Biologia – historia medycyny” i „4 żywioły zjawiska znane i nieznane”. Na naszej stronie możecie obejrzeć fotorelację z tego wydarzenia.
Z początkiem roku szkolnego ruszyliśmy z projektem edukacyjnym pt. „Kalejdoskop naukowy, kalejdoskop kulturalny – działania edukacyjne i promocja wiedzy o przeszłości na Mazurach i Podlasiu” współfinansowanym ze środków Fundacji PZU. W szkołach z terenu powiatów mrągowskiego i szczycieńskiego na Mazurach opowiadaliśmy o archeologii i dawnych dziejach różnych nauk ścisłych. Podlaskie szkoły odwiedzimy po feriach zimowych…
Zima
Zimą kontynuowaliśmy konserwację zabytków metalowych z Wólki Prusinowskiej. Przygotowaliśmy ponownie Archeokalendarz już tradycyjnie w dwóch wersjach – archeologicznej i podróżniczej. W radiu Olsztyn można było posłuchać audycji o naszych lipcowych wykopaliskach.
Z końcem grudnia ruszyliśmy też z kampanią fundraisingową poprzez moduł wpłacam stworzony przez Stowarzyszenie Klon/Jawor (twórcę portalu ngo.pl) ->
https://terradesolata.pl/wsparcie Będziemy wdzięczni za każdą wpłatę!
To tak w skrócie i dużym podsumowaniu. Co oprócz tego?
Pisali o nas: Gazeta Olsztyńska, Olsztyn – Eska Info, Mazury 24, Mrągowo24 i Historykon.pl. W trakcie roku opracowywaliśmy strategię, cele i misję Fundacji, dostosowywaliśmy ofertę edukacyjną do zmieniających się okoliczności. Gościliśmy z warsztatami w kilku sympatycznych szkołach, przedszkolach i „Dziecięcej Akademii Naukowych Inspiracji”. Pokazywaliśmy Wam archeologię z różnych zakątków Polski i świata w naszym cyklu #podrozezarcheologia odwiedzając m.in. Wrocław, osadę neolityczną w Kopcu, Borne Sulinowo, Kłomino, Kalawritę, Kraków… Śledziliśmy odkrycia podczas budowy II linii metra w cyklu #koscizmetra. Stworzyliśmy kolejny folder dokumentujący działania Fundacji na Mazurach.
Ukazał się także II tom serii „Studia Archaeologica Sudauica” zawierający artykuły napisane przez członków Fundacji – Iwonę i Marcina prezentujące wybrany materiał ceramiczny z osady kultury sudowskiej w Niedrzwicy, pow. gołdapski.
I na końcu, ostatnia nowina, projekt “Puszcza jaćwieska” został nominowany do plebiscytu “Archeologiczna Sensacja 2020” organizowanego przez kwartalnik Archeologia Żywa.
Szczęśliwie historyczny rok 2020 zakończył się. Z nadzieją patrzymy na nowy 2021 pełni planów i gotowi na nowe wyzwania!
