Fundacja Terra Desolata powstała z wieloletniej znajomości – często przyjaźni – oraz zamiłowania do archeologii. W skład naszego zespołu wchodzą studenci, doktoranci, absolwenci archeologii i historii, a także – mniej lub bardziej – pokrewnych dziedzin. Jeździliśmy razem na wykopaliska, uczyliśmy się wspólnie metodyki pracy archeologa, dzieliliśmy naszymi różnorodnymi pasjami. Po pewnym czasie postanowiliśmy pójść o krok dalej! Od 2016 roku działaliśmy jako grupa nieformalna dzieląc się wiedzą i pasją do archeologii, a w czerwcu 2018 roku założyliśmy Fundację, by jeszcze sprawniej działać naukowo i edukacyjnie.
Naszą nazwę zaczerpnęliśmy z łacińskiego pojęcia terra desolata, a właściwie terra remanet desolata, pochodzącego z Kroniki Ziemi Pruskiej krzyżackiego kronikarza Piotra z Dusburga. Oznacza ono ziemię opuszczoną (jałową) i odnosi się do terenów wczesnośredniowiecznej Galindii – ziem, które nadal pozostają tajemnicze – i w obiegu naukowym, i miejscowej pamięci. My traktujemy tę nazwę trochę przewrotnie i dokładamy wszelkich starań, aby ten stan zmienić!
Naszym celem jest poszerzenie wiedzy na temat przeszłości Polski północno-wschodniej, ze szczególnym uwzględnieniem historycznych ziem Galindii i Jaćwieży. Staramy się tego dokonać poprzez prowadzenie badań naukowych oraz działań edukacyjnych. Sukcesywnie realizujemy badania wykopaliskowe, powierzchniowe oraz podwodne. Staramy się również nadążać za nowinkami technologicznymi – wykorzystujemy LIDAR, zasoby GIS, drony, badania geofizyczne oraz specjalistyczne analizy zabytków.
Początkowo nasze działania skupiały się na inwentaryzacji i weryfikacji stanowisk archeologicznych z okresu wpływów rzymskich i okresu wędrówek ludów (I–VII wieku po Chr.) w mikroregionie jezior Mojtyny, Nawiady i Wielki Zyzdrój (pow. mrągowski). Wówczas dzisiejsze Mazury zamieszkiwali Bałtowie. W 2020 roku zaczęła się nasza „ekspansja” na wschód – Augustowszczyznę i Suwalszczyznę. W latach 2021–2022 realizowaliśmy grant polegający na weryfikacji wybranych stanowisk archeologicznych.
Z kolei na terenie Puszczy Augustowskiej w latach 2020-2022 uczestniczyliśmy w rozpoznaniu kompleksu cmentarzysk z okresu wczesnego średniowiecza (XI–XIII wieku po Chr.). Prace prowadziliśmy w kooperacji z Wydziałem Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego.
W 2023 roku rozpoczęliśmy badania powierzchniowe i wykopaliskowe w Puszczy Boreckiej (woj. warmińsko-mazurskie), wspólnie z dr. hab. Pawłem Szymańskim, prof. UW z Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. To u niego większość z nas na wykopaliskach w Czerwonym Dworze rozpoczęła praktyczną przygodę z archeologią ❤️).
Nasza fundacja to nie tylko odkrywanie i zgłębianie archeologicznej i historycznej przeszłości Mazur i Podlasia – to także popularyzacja zdobytej przez nas wiedzy. Regularnie organizujemy różnorodne wykłady, warsztaty, wystawy i prelekcje. Nasi edukatorzy z powodzeniem poszerzają tematykę spotkań o różnorodne dziedziny nauki: fizykę, astronomię czy… dawną medycynę. Oprócz tego bierzemy udział w piknikach naukowych, konferencjach i seminariach – które są doskonałą okazją nie tylko do rozpowszechniania informacji o badanych przez nas stanowiskach, lecz także dyskusji o naszych analizach, interpretacjach, wnioskach i przypuszczeniach.
Wierzymy, że interdyscyplinarne działania naukowe i edukacyjne pozwolą rozbudzić w członkach lokalnych społeczności ciekawość historii ich regionu oraz zwiększą świadomość w zakresie ochrony materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego.
Ponadto jesteśmy otwarci na współpracę. Jeśli masz chęć – napisz! A nuż będzie nam po drodze. 🙂
